زایلین مخلوط چیست؟ ۱۰ کاربرد رایج در صنعت

زایلین مخلوط یک ماده شیمیایی ترکیبی فوق‌العاده و منحصر بفرد است که در صنعت کاربردهای بسیاری دارد. زایلین مخلوط در بازار مواد و حلال های شیمیایی این روزها جایگاه ویژه‌ای دارد. به خصوص زایلین مخلوط بندر امام و زایلین اصفهان، طرفداران بسیاری دارد.

زایلین مخلوط چیست؟

زایلین مخلوط یا دی متیل بنزن، مخلوطی از 3 ایزومر زایلین (اورتو_زایلین ، متا_زایلین و پارا_زایلین) و یک ترکیب هیدروکربنی آروماتیک است. این ماده با نام “زایلن” نیز شناخته می‌شود. زایلین مخلوط، مایع‌ای بی رنگ و شفاف است و ساختار آن به نحوی است که یک حلقه بنزن با دو گروه متیل در موقعیت‌های مختلف به آن متصل است.

زایلین مخلوط یک محصول معطر مهم است و از نظر مصرف جهانی برای تولید مواد شیمیایی در رتبه دوم قرار می گیرد. این ماده در آب حل نمی‌شود و روی آب باقی می‌ماند.

زایلین مخلوط یک ماده شیمیایی با قابلیت اشتعال بسیار بالا و فوق العاده سمی استاز این رو باید حتما در محیط خنک با تهوی‌های محیطی مناسب نگهداری شود.

ساختار زایلین مخلوط

همانطور که در بالا گفتیم زایلین مخلوط، از ترکیب 3 ایزومر تولید می‌شود. هر کدام از ایزومرهایی که در این ترکیب وجود دارند ساختار و ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند.

• ارتو-زایلین (o-زایلن) (Ortho-Xylene):

در این ایزومر، دو گروه متیل به نزدیک‌ترین جاهای حلقه بنزن اتصال یافته‌اند به همین دلیل نقطه ذوب پایین‌تری نسبت به سایر ایزومرها دارند و خواص حلالی آن قوی‌تر است. دارای نقطه جوش ۱۴۴.۴ درجه سانتیگراد و نقطه انجماد  ۲۵.۲- درجه سانتیگراد می‌باشد.

از این ایزومر، برای تولید رنگ‌ها و وارنیش‌ها به عنوان حلال مورد استفاده می‌کنند.

• متا-زایلین (m-زایلن) (Meta-Xylene):

در ایزومر متا_زایلین، دو گروه متیل به جاهای متوسط حلقه بنزن اتصال یافته‌اند. بنابراین به دلیل موقعیت متوسط متیل‌ها، ویژگی‌های تعادلی دارد. نقطه جوش آن  ۱۳۹.۹ درجه سانتیگراد و نقطه انجماد آن  ۴۷.۴- درجه­ سانتیگراد است.

از این ایزومر در تولید محصولاتی مثل رزین‌ها و پلاستیک‌ها استفاده می‌شود.

• پارا-زایلین (p-زایلن) (Para-Xylene):

در این ایزومر، دو گروه متیل به دورهای دورتر حلقه بنزن اتصال یافته‌اند. به همین دلیل دارای نقطه جوش بالا و ویژگی‌های حلالی مناسبی است. دارای نقطه جوش  ۱۳۷ درجه سانتیگراد و نقطه انجماد  ۱۳ تا ۱۴ درجه سانتیگراد می‌باشد.

در صنایع پلیمری و تولید لاستیک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۱۰ کاربرد رایج زایلن مخلوط در صنعت

1. زایلین یکی از اجزای اصلی نفت خام می‌باشد.
2. در صنعت تولید چسب برای کاهش ویسکوزیته استفاده می‌شود.
3. به عنوان حلال شیمیایی در صنایع چاپ، لاستیک، رنگ و چرم استفاده می‌شود.
4. در صنعت تولید پوشش‌های ضد آب و لوله‌های خط انتقال زایلین به کار می‌رود.
5. ماده خام تولید اتیل بنزن نیز می‌باشد و به عنوان ماده خام استفاده می‌گردد.
6. در مقادیر کم در سوخت هواپیما، بنزین و دود سیگار کاربرد دارد.
7. در دندان پزشکی برای پوشش لغزش، رنگ آمیزی و پردازش بافت از آن استفاده می‌کنند.
8. در آزمایشگاه بافت شناسی برای پردازش بافت، رنگ آمیزی و پوشش لغزش استفاده می شود.
9. در درمان مجدد ریشه به عنوان حلال توسط گوتا پرکا استفاده می شود.
10. از زایلین جهت شستشو مخازن هواپیماها، تانکرها و تجهیزات حمل و نقلی همانند ریل های راه آهن استفاده می شود.

کاربردهای نهایی این محصول به تولید رزین‌های پلی‌اتیلن ترفتالات، پلاستیزرهای پی‌وی‌سی و کوتینگ سطوح پلی‌استری می‌باشد.

مشخصات فنی زایلین مخلوط چگونه است؟

نام انگلیسی	Mixed Xylene
ویژگی‌های ظاهری	مایع شفاف و بی بو
شکل ظاهری	مخلوطی چرب و بی رنگ
جرم مولکولی	106.168 گرم بر مول
فشار بخار	82.9 درجه فارنهایت
فرمول شیمیایی	C6H4(CH3)2
دانسیته	0.864 در دمای 60 درجه فارنهایت
ایزومرها	پارا- زایلین، متا- زایلین، اورتو- زایلین

 

ویژگی‌های زایلین مخلوط

• قابل اشتعال

زایلین یک حلال قوی بنزن دار است و  به راحتی آتش می‌گیرد.

• نامحلول در آب

به واسطه ویژگی چرب بودن , در آب نامحلول است و روس سطح آب قرار می‌گیرد.

• تجریه پذیری

زایلن به سرعت از خاک و آب های سطحی به هوا تبخیر شده و در هوا، به سایر مواد شیمیایی کمتر مضر تجزیه می‌گردد.

• فرار و سمی

در ساختار این ماده شیمیایی، بنزن وجود دارد که یک ماده کاملا سمی است. و برای انسان کاملا خطرناک است. بخارات بنزن موجب اختلال و مشکل در سیستم تنفس می‌شود و می‌تواند باعث بروز مسمومیت گردد.

تولید زایلین مخلوط

زایلین مخلوط، به عنوان دومین محصول آروماتیک مورد مصرف در صنایع شیمیایی در کل جهان شناخته شده است. این ماده شیمیایی جایگاه ویژه ای در صنعت دارد. درجه اهمیت آن، قبل از تولوئن و پس از بنزن است.

عموما این مخلوط به وسیله فرآیندی به نام catalytic reformate تولید می شود. البته روش‌های دیگری نیز وجود دارد.

• زایلین مخلوط را به صورت کاملا طبیعی از راه آلکیله کردن در نفت خام می‌توان تهیه کرد.
• همچنین زایلین مخلوط از طریق بنزن یا متیلاسیون تولوئن به صورت صنعتی بدست می‌آید.
• معمولاً از طریق فرآیند آلکیلاسیون از نفت خام و همچنین به عنوان محصول جانبی از کربن‌سازی زغال‌سنگ تولید می‌شود.
• از بنزول نیز می‌توان آن را استخراج کرد.
• در فرایند کراکینگ با بخار در واح های الفین، مقداری زایلین مخلوط نیز تولید می شود.
• به علت عدم تناسب تولوئن با بنزن و زایلین، می توان زایلین مخلوط بدست آورد.
• تصفیه بنزین پیرولیز نیز یکی دیگر از روش‌های تولید این ماده است.
• منابع اصلی این ماده از اگزوز خودرو و از طریق تبخیر ناشی از استفاده از آنها به عنوان حلال می‌باشد.

سخن پایانی

زایلین مخلوط یک ماده شیمیایی بسیار مهم و یک حلال ترکیبی و مخلوط است. در این مقاله سعی کردیم شما را با خصوصیات و کاربرد این ماده جذاب آشنا کنیم. از آنجا که نقش کاربردی پر رنگی در صنایع مختلف دارد، شرکت‌ها و تولید کنندگان بسیاری به دنبال این ماده خام شیمیایی هستند. شاید بتوان گفت بخشی از چرخ صنعت در گرو وجود این ماده شیمیایی ارزشمند است. چنانچه شما هم به عنوان یک تولید کننده یا سرمایه گذار نیاز به این ماده شیمیایی داشته باشید، فقط کافیست تا با همکاران ما در شرکت شیمی سیاه تماس بگیرید تا علاوه بر مشاوره و نیاز سنجی، یک خرید عالی را تجربه کنید.

شرکت شیمی سیاه تامین کننده انواع حلال‌های شیمیایی در کشور است و ماموریت خود را عرضه و تامین انواع مواد اولیه مورد نیاز صنایع شیمیایی قرار داده ست. این شرکت حلال زایلین مخلوط را با قیمت کمتر کاملا محسوس نسبت به سایر همکاران چه در داخل کشور و چه خارج از کشور عرضه می‌نماید.