حلال 402 چیست و چطور در صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

حلال 402 یا وایت اسپریت‌ها در واقع ترکیبات هیدروکربنی هستند که از برش دادن کروزون (نفت سفید) تولید می شوند. این حلال‌ها در صنعت بسیارمهم، پرکاربرد و ارزشمند هستند و در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

حلال 402 چیست؟

حلال 402 یک محصول از مشتقات نفتی (هیدروکربنی) و جزو حلال‌های پارافینی با آروماتیک پایین است. این محصول وایت اسپریتی با حداکثر ۲۰% ترکیبات آروماتیک دارد و از قرار گرفتن حلقه های آلیافاتیک و زنجیره هیدروکربن های هفت تا دوازده اتمی کربن در کنار هم ساخته شده است.
دامنه تقطیر این ماده حدود 200 الی142 درجه سانتی‌گراد و نقطه جوش آن بین 150 تا 221 درجه سانتی‌گراد می باشد. همچنین در دمای 232 درجه سانتیگراد مشتعل می‌شود. وایت اسپریت خورنده نیست. بلکه یک ترکیب پایدار است. این ترکیب هیدروکربنی یکی از پر مصرف‌ترین حلال‌های موجود در صنعت می‌باشد و جزو بزرگترین فرآورده‌های صادراتی پتروشیمی‌های ایران به شمار می‌رود.

کاربرد حلال 402

• ساخت انواع پلاستیک
• تولید واکس کفش
• صنایع رنگ سازی
• تولید پولیش
• تولید چسب
• نگه دارنده های چوب
• به عنوان حلال در صنايع شيميایی و آرايشی، غذايی
• به عنوان ماده فعال کننده در صنعت صابون سازی
• تولید لاستیک و تایر
• پک کننده قوی سطوح (پاک کننده آدامس، روغن، گریس، لاک و …)
• از بین بردن لک جوهر
• حلال گاز
• حلال خشک شویی
• چاپ پارچه
• جلا دهنده

تولید حلال 402

برای تولید این ماده از روش تقطیر کروزن که یک ترکیب سنگین و ساخته شده از زنجیره هایی که دارای ۱۰ تا ۱۷ اتم کربن است، استفاده می‌شود که شامل مخلوطی از محلول‌های نفتی و وایت اسپریت است. وایت اسپریت از خانواده نفت سفید نیز مخلوطی از ترکیبات آلیفاتیکی می‌باشد. عمل تقطیر یا شکستن زنجیره‌های کربن طی مراحلی انجام می‌گیرد. در نهایت سه نوع حلال ساخته و تولید می‌شود. در ابتدا وایت اسپریت تولید شده، ۲۰ درصد از ترکیبات آروماتیک را در ساختار خود دارد و به نام وایت اسپریت نوع صفر شناخته می شود. سپس روی این نوع وایت اسپریت عمل هیدرودی سولفوریزاسیون را انجام می دهند که منجر به تولید وایت اسپریت گرید A می شود. چنانچه حلال در ساختار خود دارای ۱۴ تا ۱۶ درصد آروماتیک باشد به عنوان حلال 402 گرید B و اگر طی عمل هیدروژناسیون درصد آروماتیک به زیر ۵ برسد گرید C یا سطح ۳ تولید می‌گردد.

گریدهای مختلف حلال 402

حلال 402 در سه سطح مختلف تولید و در بازار عرضه می‌شود. هر کدام از این گریدها کاربرد خاص خودش را دارد. در ادامه هر کدام از این سطوح را به صورت مختصر بررسی می‌کنیم:

• گرید A یا سطح 1

اولین گرید حلال ۴۰۲ به عنوان گرید ۱ یا A معرفی می‌شود. حلال 402 که در این گرید تولید شود، مخصوص استفاده در صنعت چاپ و رنگ است و از آن به عنوان تینر روغنی هم یاد می‌شود. بیشترین نوع حلال ۴۰۲ که در بازار جهانی موجود است، از همین گرید است. از این ماده برای تولید تولید انواع رنگ، تینر و لاک ناخن بیشترین استفاده می شود.می‌شود.

• گرید B یا سطح 2

حلال 402 تولید شده در گرید B یا سطح 2 بیشتر چاپ پارچه، مرکب چاپ، روکش کف، وارنیش‌ها و الکل استفاده می‌شود. البته برای نگهداری از چوب و جلا هم از این گرید استفاده زیادی می‌شود.

• گرید C یا سطح 3

حلال 402 با گرید C یا سطح 3 بیشتر در صنایع فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این محصول عموما برای تولید حلال‌های روان‌کاری از سطح فلزات، پاک کننده گریس و روغن از سطوح مختلف فلزی و اسپری‌های تمیزکننده استفاده می‌شود.

• ویژگی‌های حلال 402

حلال 402 در دو نوع بو دار و بدون بو به فروش می‌رسد. توجه کنید که هنگام خرید حلال 402، بو چه تاثیری در کابرد آن و نتیجه‌ای که به دنبالش بودید دارند. حلال­های نفتی به صورت برش­های میان تقطیری به­طور مستقیم یا غیرمستقیم از نفت (سفید) به ­دست می­آیند. دامنه برش و نوع ترکیب آنها توسط تولیدکننده برحسب کاربرد نهایی آنها تعیین می­شود بنابراین هنگام خرید حتما توجه کنید که دقیقا از حلال 402 برای چه کاری و با چه ویژگی نیاز دارید.

• تفاوت حلال 402 با سایر حلال‌های مشابه

از دیگر محصولات برش‌های نفت سفید می‌توان به حلال‌های 400، 403، 406 و 410 اشاره نمود. تفاوت حلال 402 با این محصولات در ترکیبات آروماتیکی و خطوط هیدروکربنی آنها است. به نحوی که هر کدام از آنها دارای بوی خاصی هستند. و قدرت آنها از نظر کاربرد با هم متفاوت است.

کیفیت حلال 402

با توجه به کاربرد حلال 402، کیفیت این ماده بسیار مهم است. بخشی از حلال 402 موجود در کشور، وارداتی است و از کشورهای آسیا شرقی وارد می‌شود. برای رسیدن به یک هدف تولیدی، کیفیت ماده اولیه بسیار مهم است. چون خرید یک ماده اولیه با کیفیت، از بروز، هزینه‌های اضافه و خسارات احتمالی جلوگیری می‌کند. رنگ، بو و غلظت اولین فاکتورهایی است که یک حلال از جمله حلال 402 را تایید می‌کند. همچنین می‌توانید با انجام آزمایشات و به کمک مواد شیمیایی آزمایشگاهی مخصوص، به کیفیت ساختاری آن نیز پی ببرید. بنابراین هنگام خرید حال 402، حتما به کیفیت آن توجه کنید.

نکات ایمنی و شرایط نگهداری حلال 402

• باید در انبار مسقف و با تهویه مناسب نگهداری شود.
• برای نگهداری این محصول باید از ظروف یا بشکه‌های دربسته استفاده کنید.
• این محصول جزو مواد نفتی است و باید به دور از مواد اشتعال زا قرار گیرد.
• برای کنترل و جلوگیری از هرگونه نشتی در انبار، باید بشکه‌ها را بر روی پالت مخصوص مواد شیمیایی قرار دهید و به هیچ وجه به صورت مستقیم کف انبار قرار نگیرد.
• بهتر است محیط خشک و در عین حال خیلی گرم یا سرد نباشد.
• جهت ایمنی افرادی که با این مواد در ارتباطند بهتر است لباس و دستکش مخصوص استفاده کرده و قبل از کار با این مواد آموزش‌های ایمنی لازم را ببینند.
• چنانچه آتش سوزی ناشی از حلال 402 رخ داد برای خاموش کردن آتش به هیچ عنوان از آب استفاده نکنید. بلکه میبایست از موادی مثل مواد شیمیایی خشک، دی اکسید کربن و فوم الکل کمک بگیرید.

مشخصات فنی حلال ۴۰۲

• ظاهری شفاف و بوی ملایم
• غیر فرار
• فاقد خورندگی
• دارای ترکیب پایدار
• دامنه تقطیر این ماده حدود 200 الی142 درجه سانتی‌گراد
• نقطه جوش آن بین 150 تا 221 درجه سانتی‌گراد
• نقطه جوش آن نیز حدود ۱۱۳ درجه سانتی گراد
• سمیت بسیار کم
• اشتعال پذیری پایین

محل نگهداری حلال 402

یکی از مهمترین نکاتی که پیش از خرید حلال 402 و سایر حلال‌های شیمیایی باید به آن توجه کنید، محل انبار و نگهداری آن است. حلال 402 یک حلال آلی خطرناک است که قابلیت آسیب‌پذیری و آسیب‌رسانی بسیاری دارد. این ماده به شدت اشتعال زاست و حتی بخارات آن نیز مستعد آتش‌سوزی و انفجار است. حلال 402 قابلیت مسمومیت و حتی مرگ را برای فرد را دارد. همچنین می‌تواند به پوست، ریه و چشم نیز آسیب برساند.

از این رو باید این حلال را در ظروف و بشکه‌های در دار و در فضای خنک با تهویه مناسب و دور از نور آفتاب انبار کرد. همچنین می‌بایست از مواد اشتعال‌زا دور باشد. بهتر است بشکه‌ها بر روی پالت‌های چوبی قرار بگیرند. چنانچه آتش سوزی ناشی از حلال 402 رخ داد برای خاموش کردن آتش به هیچ عنوان از آب استفاده نکنید. بلکه میبایست از موادی مثل مواد شیمیایی خشک، دی اکسید کربن و فوم الکل کمک بگیرید.

حلال 402 یکی از مشتقات نفتی و بسیار فرار است و با سرعت بسیار بالایی تبخیر می‌شود. حتی اگر به داخل زمین نفوذ نکند، می‌تواند با هوایی که تنفس می‌کنید، ترکیب شود. پس، مراقب نشت آن به خاک یا آب‌های سطحی و نشت بخارات آن در فضای اطراف باشید.